Bạn có khả năng viết lách nhưng cuộc sống bề bộn này không cho phép bạn tập trung cho sự nghiệp tác giả của mình. Nhưng bạn vẫn khao khát về những ngày tự do, khi mà bạn có thể chọn bất cứ nơi nào trở thành văn phòng làm việc của mình hay bất cứ thời gian nào bạn muốn làm việc. Vậy thì FREELANCER WRITER là công việc phù hợp với bạn đấy!
Hành trình vạn dặm nào cũng bắt đầu từ những bước chân nhỏ bé đầu tiên, vì vậy thật khó khăn khi không biết mình nên bắt đầu từ đâu. Bài viết này sẽ cho bạn biết cách để bước chân vào sự nghiệp freelancer writer và tìm kiếm khách hàng đầu tiên cho mình. Và bài viết này được dịch lại từ bài viết của Ransom Patterson – một writer chuyên nghiệp nổi tiếng ở nước ngoài. Đây là bài viết gốc.
Tại sao bạn nên nghe lời khuyên từ Ransom Patterson?
Ransom Patterson liệu có đủ tư cách để đưa cho bạn lời khuyên về sự nghiệp freelancer writer (viết lách tự do)? Dù sao thì đây cũng không phải là câu chuyện đùa, quyết định này sẽ ảnh hưởng rất nhiều đến cuộc đời của bạn. Vậy chúng ta hãy xem Patterson là ai?
Ông ấy bắt đầu sự nghiệp freelancer writer vào năm 2015. Với hơn 5 năm kinh nghiệm, Ransom Patterson biết rõ những khó khăn trong nghề và cách vượt qua chúng hơn ai hết. Ông đã làm việc cho nhiều hãng thông tấn khác nhau, viết đa dạng các thể loại và sở hữu cho mình nhiều mối quan hệ thân mật với khách hàng.
Hơn hết, Ransom Patterson hiện đang làm việc như một Biên Tập Viên cho các freelancer writer khác. Vì vậy, ông ta có cái nhìn sâu sắc và tổng thể về công việc này. Tuy nhiên, ông cũng gặp những khó khăn trong năm đầu tiên như loay hoay trong việc định giá, kết nối với khách hàng hay tạo ra thu nhập,…
Do đó, những lời khuyên từ Ransom Patterson rất có thể sẽ giúp ích cho bạn đấy.
Định nghĩa về FREELANCER WRITER
Định nghĩa ngắn gọn nhất về freelancer writer hay nghề viết lách tự do là – “you write things, and people pay you for them”. Tức là, bạn viết những gì bạn thích, mọi người sẽ trả tiền để đọc chúng. Đúng là như vậy, nhưng đó không phải là toàn bộ câu chuyện.
Bởi vì thật khó để định nghĩa một lĩnh vực rộng lớn, đa dạng như viết lách chỉ có một câu. Một freelancer writer có thể chỉ cần viết vài bài mỗi tuần cho một blog cá nhân be bé. Đến phải viết hàng trăm bài trên một tháng cho một công ty triệu đô nào đấy.
Sau đây là những nét đặc trưng nhất của ngành nghề này:
Làm việc Online
Mặc dù bạn có thể đầu quân cho một tờ báo hay tạp chí nào đó, nhưng như vậy sẽ mất đi tính linh hoạt của freelancer. Tức là bạn bỏ mất chữ “free” rồi thì “lancer” cũng không còn ý nghĩa nữa. Tất cả kinh nghiệm của Ransom trong lĩnh vực này, là thị trường viết lách online có xu hướng dễ dàng tham gia hơn so với công việc văn phòng chính thức.
Viết vì mục đích kinh doanh
Các công ty sẵn sàng trả tiền cho các freelancer writer vì họ cần bạn để phục vụ cho mục tiêu kinh doanh của họ. Điều này có thể là trực tiếp (chẳng hạn như viết bản sao bán hàng cho một sản phẩm) hoặc gián tiếp (viết một bài báo khiến mọi người ghé thăm một trang web).
Đây là cách trực tiếp nhất giúp bạn có thêm thu nhập nuôi sống bản thân nhanh nhất.
Thu nhập của FREELANCER WRITER?
Khi bạn đọc đến đây, tôi nghĩ bạn đã có ý định kiếm tiền bằng công việc viết lách. Nhưng chính xác thì chúng ta đang nói đến bao nhiêu tiền? Có một mức giá cụ thể nào không?
Nó phụ thuộc vào giá trị của bản thân writer.
Ở cấp độ rất thấp, các công ty sẽ chỉ trả cho bạn một vài đô la (khoảng mấy chục ngàn) để tạo ra các nội dung theo khuôn mẫu. Những bài viết như vậy thường không nói sâu mà chỉ lướt trên bề mặt con chữ. Còn ở đầu kia của thế giới, nhiều người đã được trả 1.000 đô la (khoảng 23 triệu) cho một bài viết dài, chi tiết. Tại sao lại có sự chênh lệch ấy?
Chúng tôi nhận ra giá cả một bài viết của freelancer writer phụ thuộc vào các yếu tố sau:
Trải nghiệm – Độ sâu trải nghiệm sẽ giúp bài viết của bạn lôi cuốn và hấp dẫn hơn. Vì vậy, khi bạn là người hoàn toàn mới, thì bạn sẽ không thể tính phí nhiều như một người có kinh nghiệm lâu năm. Bạn cần kinh nghiệm để chứng minh giá trị và tính phí cho mỗi giờ làm việc của mình, nhưng cốt lõi vẫn là những gì bạn viết ra có hấp dẫn hay không. Do đó, kinh nghiệm không quyết định quá nhiều, đây là một yếu tố khiến thị trường freelancer writer luôn rộng mở và hấp dẫn.
Kỹ năng – Quan trọng hơn kinh nghiệm là kỹ năng. Những con chữ có sức mạnh rất lớn nếu bạn biết cách sử dụng nó, vì nội dung của bạn thật sự hay đến cỡ nào mà giọng văn không mạch lạc cũng có thể khiến đọc giả rời bỏ bạn. May mắn thay, bạn mất ít thời gian hơn bạn nghĩ để trở thành một freelancer writer lành nghề. Các kỹ năng mà bạn cần quan tâm là: diễn đạt ý, sử dụng ngôn ngữ phù hợp và kỹ năng nắm bắt chủ đề mà công chúng quan tâm.
Khách hàng – Một khía cạnh bị bỏ qua của việc định giá bản thân khi làm freelancer writer là tìm đúng khách hàng. Nếu bạn có thể tìm thấy những khách hàng sẵn sàng mức giá cao nhất để đòi hỏi chất lượng công việc tốt nhất, thì bạn sẽ kiếm được nhiều tiền hơn.
Chủ đề – Một số chủ đề sinh ra nhiều lợi nhuận hơn những chủ đề khác, bởi vì những chủ đề này có độ khó cao, cũng như những kiến thức sâu rộng. Ví dụ các chủ đề mang tính kỹ thuật cao (ví dụ sửa chữa xe hơi) hoặc yêu cầu chuyên môn/thông tin đặc biệt (ví dụ như các chủ đề y tế).
Có một lưu ý mà bạn không thể quên – Đừng quá kỳ vọng kiếm được nhiều tiền ngay từ năm đầu tiên. Đây có lẽ là khó khăn lớn nhất khiến nhiều freelancer writer nản lòng. Ngay cả Ransom Patterson cũng chỉ kiếm hơn 100 đô trong năm đầu tiên tham gia vào thị trường này. Vì vậy, hãy bình tĩnh mới có thể bước tiếp.
Cuối cùng, thu nhập của bạn sẽ phụ thuộc lớn vào thời gian bạn có thể bỏ ra để viết lách. Nếu đó chỉ là vài giờ mỗi tuần thì bạn sẽ có thêm một nguồn thu nhỏ bên ngoài, nhưng nếu đó là tám tiếng một ngày thì bạn sẽ hưởng lương giống như các công việc full-time khác.
Liệu Freelancer Writer có phù hợp với bạn?
Dưới đây, Ransom Patterson sẽ trình bày ngắn gọn các ưu và nhược điểm của ngành nghề này. Bạn có thể tham chiếu nó và cho ra quyết định của riêng mình.
Ưu điểm
Sự linh hoạt
Không ai quan tâm khi bạn thực hiện công việc của mình, miễn là bạn hoàn thành công việc đúng hạn. Điều đó có nghĩa bạn sẽ không phải chịu sự quản lý nghiêm khắc của bất kỳ vị sếp khó chịu nào hay sự tọc mạch của những đồng nghiệp xung quanh. Vì vậy, chỉ có bạn là người sẽ quyết định mình làm việc vào giờ nào, ở đâu, với ai,… Điều này trở thành sự hấp dẫn số một khi bạn bước chân vào công việc freelancer writer.
Sự linh hoạt không chỉ nằm ở các yếu tố vị trí hay thời gian, mà kể cả khối lượng công việc nhiều hay ít cũng phụ thuộc vào bạn.
Được trả tiền để học hỏi những điều mới
Freelancer writer đòi hỏi bạn không ngừng nghiên cứu và học hỏi về các vấn đề mới. Bởi vì thế giới không bao giờ ngừng chuyển động, luôn có những tri thức mới được sản sinh ra hằng giờ. Để bài viết của mình kịp thời, bạn buộc phải luôn cập nhật kiến thức mới. Nếu bạn thích quá trình khám phá này, thì bạn có thể sẽ thích công việc viết lách đó.
Bạn sẽ luôn có những kiến thức mới hay ho trong rất nhiều lĩnh vực, câu chuyện bạn kể sẽ luôn thu hút mọi người. Và bạn còn được trả tiền cho điều đó nữa, thật tuyệt phải không nào?
Sáng tạo và đầy thử thách
Viết lách là công việc không biên giới, sức sáng tạo của bạn sẽ không bị gò bó trong bất kỳ khuôn khổ nào. Bạn là người làm chủ cuộc chơi! Vì bạn có thể làm một chủ đề chán ngắt trở nên thú vị. Hoặc làm thế nào để truyền tải lượng thông tin khổng lồ chỉ trong vài trăm chữ. Vì vậy, freelancer writer sẽ rất phù hợp cho những tâm hồn thích sáng tạo và rộng mở.
Nhược điểm
Thu nhập không ổn định
Khi bạn trở thành một freelancer writer, bạn sẽ đối mặt với sự rủi ro về tài chính. Bởi vì nguồn thu của bạn đến từ các dự án tự do, do đó nó khá là bị động. Đôi khi bạn sẽ bận ngập đầu trong hàng chục cái deadline dồn dập, đôi khi cả tháng lại không có một sự án nào. Điều này sẽ ảnh hưởng rất nhiều tới cuộc sống cá nhân của bạn, vì vậy hãy cân nhắc.
Tuy nhiên đây không phải là vấn đề không giải quyết được, bạn hãy dự trù cho mình một nguồn ngân sách dự phòng, và kế hoạch cho sự bất ổn định này. Bên cạnh đó bạn phải đối mặt với việc dễ bị trả chậm tiền lương (thậm chí là bị quỵt) khi nhận những dự án nhỏ lẻ, vì vậy, một sàn giao dịch trung gian có thể đảm bảo sự an toàn cho tiền lương của bạn. Tôi đề xuất sàn giao dịch Beelancer Việt Nam.
Sẽ có rất nhiều sếp
Nếu bạn đã quen với việc chỉ có một sếp trực tiếp quản lý công việc của bạn thì hãy cẩn thận. Làm freelancer writer là bạn là sếp của chính bản thân mình, bạn phải tự quản lý và sắp xếp công việc.
Ngoài ra, bạn luôn có nhiều hơn một ông chủ (khách hàng). Và mỗi người sếp có những sở thích khác nhau về cách bạn gửi công việc, cách họ trả tiền cho bạn, v.v… Quản lý tất cả các mối quan hệ này có thể gây căng thẳng.
Đối mặt với nỗi cô đơn
Freelancer writer đòi hỏi khả năng làm việc một mình trong thời gian dài. Bạn phải nhìn chằm chằm vào màn hình máy tính liên tục để sáng tác. Tính chất công việc này phù hợp với người hướng nội, họ có khả năng chịu đựng sự im lặng của cô đơn tốt hơn người hướng ngoại. Vì vậy, nếu bạn cần một công việc mà bạn liên tục tương tác với mọi người, thì đây không phải là công việc dành cho bạn.
Thị trường viết lách
Tuy công việc viết lách này có từ “tự do” (free) nhưng thực tế không phải lúc nào bạn cũng có thể viết bất cứ những gì mình thích. Bạn phải đạt một vài yêu cầu của khách hàng hoặc là thị hiếu để tồn tại. Vì vậy, có hai nhóm chính trong thị trường viết lách này:
Viết cho Web
Trên môi trường web có nhiều điều mà bạn phải lưu ý để có thể làm tốt công việc freelancer writer:
Viết các câu và đoạn văn ngắn – Điều này làm cho văn bản của bạn dễ đọc hơn.
Sử dụng các tiêu đề phụ – Nếu bạn đọc lướt qua bài viết này, bạn sẽ thấy rằng nó sử dụng nhiều tiêu đề phụ để chia văn bản và giúp người đọc tìm thấy thông tin họ cần. Vì công cụ wrodpress cho phép bạn tạo mục lục từ các tiêu đề này.
Đừng cố gắng tỏ ra thông minh – Bạn không cố gắng gây ấn tượng với giáo sư của mình bằng những từ tối nghĩa hoặc những ẩn dụ phức tạp. Bạn đang phục vụ công chúng, vì vậy hãy cố gắng viết những điều mà người bình thường có thể hiểu.
Sử dụng liên kết – Internet được xây dựng từ các liên kết, vì vậy hãy thử liên kết với cả các nguồn bên ngoài có liên quan (các trang web khác) và các bài viết / trang có liên quan trên trang web mà bạn viết.
Trích dẫn nguồn – Viết tự do thường yêu cầu bạn nghiên cứu một chủ đề xa lạ. Luôn trích dẫn bất kỳ nguồn nào mà bạn sử dụng. Điều này làm tăng uy tín của bạn và ngăn chặn đạo văn, cũng như các vấn đề về bản quyền khiến bài viết của bạn gặp rắc rối.
Viết blog của chính bạn
Khi bắt đầu làm một nhà văn tự do (freelancer writer) bạn cần xây dựng cho mình những nền tảng cơ bản về kĩ năng viết và thương hiệu cá nhân. Vì vậy, viết blog là một lựa chọn khôn ngoan vì:
Một blog cung cấp cho bạn bản mẫu để gửi cho khách hàng tiềm năng đầu tiên của bạn.
Bắt đầu một blog sẽ dạy cho bạn cách sử dụng WordPress, điều này sẽ tăng cơ hội làm việc của bạn.
Mặc dù điều này thật dễ dàng, nhưng bắt đầu một blog cho thấy rằng bạn sẽ sẵn sàng nỗ lực nhiều hơn hầu hết các nhà văn tự do khác.
Không chắc chắn làm thế nào để bắt đầu một blog? Đừng lo lắng, đây là – Hướng dẫn hoàn chỉnh, từng bước của chúng tôi để tạo một blog thành công (tiếng anh) sẽ đưa bạn một quy trình rất chi tiết.
Tìm kiếm khách hàng đầu tiên
Mạng lưới cá nhân
Xa tận chân trời mà gần ngay trước mắt, hãy bắt đầu tiếp cận từ những người quen thuộc và gần gũi với bạn nhất, nằm trong vòng tròn quan hệ của bạn. Hãy cho những người đó biết rằng bạn đang là một freelancer writer sẵn sàng làm việc. Dưới đây là một vài gợi ý cho bạn:
- Gia đình
- Bạn bè
- Bạn bè của gia đình/bố mẹ bạn
- Đồng nghiệp
- Lập kế hoạch nghề nghiệp (nếu bạn học ở trường đại học)
- Giáo sư / cố vấn (nếu học đại học)
- Các tổ chức mà bạn là thành viên
Gặp gỡ các Freelancer Writer khác
Sẽ rất tốt nếu bạn xây dựng được một mạng lưới thân mật với các nhà văn tự do khác, đừng nghĩ họ là đối thủ cạnh tranh, họ là đồng nghiệp của bạn. Họ không chỉ có thể cho bạn lời khuyên về việc kinh doanh mà còn có thể gửi cho bạn công việc mà họ không có thời gian.
Nhưng bạn phải tiếp cận đúng cách. Đừng gửi email cho một nhà văn tự do hỏi xem họ có thể giúp bạn tìm việc không. Đó không phải là một bước đi khôn ngoan. Mục tiêu của bạn là xây dựng những mối quan hệ thực sự. Vì vậy, đừng quá vụ lợi, hãy làm đối xử với họ như những người bạn thật sự và khi bạn cần, họ cũng sẽ vươn tay ra gúp đỡ.
Tiếp cận trực tiếp khách hàng
Hãy xem xét thật kĩ các trang web bạn yêu thích, xem họ có đang tuyển thêm freelancer writer không. Hay bạn có thể xem các bài đăng tuyển dụng của các công ty khác (không chuyên về viết lách), có thể họ đang cần một người xây dựng nội dung.
Với cách tiếp cận này, bạn sẽ gặp nhiều trở ngại vì những trang web và doanh nghiệp đó có thể yêu cầu rất cao mà một người mới như bạn chưa thể đáp ứng được. Cho dù bạn áp dụng bao nhiêu kỹ thuật, việc tìm kiếm khách hàng đầu tiên của bạn vẫn sẽ mất thời gian. Vì vậy, bạn có thể thông qua một vài sàn giao dịch trung gian để dễ tiếp cận, ví dụ như Beelancer Việt Nam.
Như vậy là chúng ta đã đi nắm bắt được những nét cơ bản về freelancer writer, cũng đã đào sâu những mặt sáng cũng như mặt tối của nghề. Ngoài ra, chúng tôi cũng đưa cho bạn một vài cách để tìm kiếm khách hàng đầu tiên cho mình. Có lẽ bạn cũng đã chọn được con đường của mình, tôi hy vọng những chia sẽ trên sẽ giúp ích thật nhiều cho bạn.
